شماره مقاله :

يکی از مشکلات اساسی در عصر امروزی ندانستن و يا بی توجهی به شرايط لباس است ، امروز بعضی از دختران به اين گمان هستند که هرگاه موی و گردن خود را بپوشانند ، با حجاب مي شوند ، بنابراين سرهای شانرا خوب با چادر بسته ولی لباس های چسبناک مي پوشند ، و يا لباسهای کوتاه و چسپ مي پوشند ، احيانا از چادر های نازکی مثل گاچ و غيره استفاده مي کنند.

پسران ومردان به اين گمان هستند که مساله ستر عورت و شرايط لباس مخصوص زنان و دختران است، بنابراين با پوشيدن لباس های چسبناک ، لباسهای ورزشی نازک و غيره در مقابل مردم آشکار مي شوند ، و حتی در هنگام نماز خواندن لباسهايی را مي پوشسند که عورت شان بالکل واضح مي شود.

بنابراين برای تطبيق ستر عورت لازم است شرايط لباس را مفصلا بدانيم . اين شرايط به دو نوع تقسيم شده است:

شرايط عام لباس :

منظور از شرايط عام لباس اينست که اين شرايط بر مردان و زنان مسلمان يکسان لازم و ضروری است، و هرگاه اين شرايط را مراعات نکنند ، گناهکار بوده ، و سترعورت شان درست نيست.

1) نازک نباشد: لباسی که برای سترعورت استفاده مي شود لازم است که نازک نباشد که جسم انسان از آن معلوم شود ، بعضی از اشخاص لباس بسيار نازکی را مي پوشند که در هنگام راه رفتن اعضای جسم شان آشکار مي گردد ، نازکی لباس يا در وقت اختيار تکه ها مي باشد ، مثلا تکه های نازک مثل گاچ  و امثال آن . و احيانا بر اساس استفاده ی زياد از لباسی ، آن لباس نازک مي گردد.

تفسير قرطبي روايت مي كند كه تعدادي از خانم هاي بني تميم به نزد بي بي عايشه (رضي الله عنها) آمدند و برتن شان لباسهاي نازك بود، بي بي عايشه به ايشان گفت كه اگر شما زنان با ايمان هستيد اين لباس زنان با ايمان نيست، و اگر غير مسلمان هستيد، براي تان مشكلي نيست.

در شرايط فعلی تکه های نازکی به بازارها آمده است که به هيچ وجه با آنها ستر عورت نمي شود ، مثلا تکه گاچ که بسياری از خانم ها برای چادر از آن استفاده مي کنند که متاسفانه اين تکه بسيار نازک بوده و موهای خواهران ما را درست نمي پوشاند بنابراين ستر عورت نمی شود. همچنان بعضی ها از تکه های نازک آستين مي سازند که دستان شان معلوم مي گردد، در اين صورت لباس شان لباس ستر نيست .

2) کوتاه نباشد : لباسي که برای ستر عورت استعمال مي گردد لازم است تا همان قسمت جسم را که مي پوشاند بصورت کامل ستر نمايد ، بعضی از خواهران در بيرون از منزل و در مقابل نامحرمان لباس های پنجابی مي پوشند که اين لباسها کوتاه بوده ، و مقدار عورت شانرا درست ستر نمي کند ، احيانا دامن های کوتاه را به همراه پالتو مي پوشند که اين نيز مخالف قاعده ی ستر اسلامی مي باشد . در ساختار يقه احيانا بعضی از خواهران يقه های بزرگ را اختيار ميکنند که سینه یشان بصورت کامل معلوم مي شود ، و گاهی هم لباس های نيمه آستين مي پوشند ، و يا آستين کوتاه ، که اين لباس ها به هيچ وجه با قوانين لباس اسلامی موافق نيست . 

بعضی از پسران در هنگام ورزش و شنا لباس هايی کوتاهی را مي پوشند . وقتی به ایشان گفته شود که اين لباس شما درست نيست ، دليل می آورند که ما زن نيستيم ، در حاليکه پوشيدن لباس های نازک که اندازه ی ستر عورت را نپوشاند برای مردان و زنان يکسان حرام مي باشد .

متاسفانه غير مسلمانان برای ورزش لباسهايی را تخصيص داده اند ، مردان مسلمان مي توانند که به آنان بفهمانند ، و لباسهای خود را مطابق شرايط اسلامی که عورت شان حفظ گردد ، بسازند ، حتی بعضی از ورزش ها ، حرکاتی چون سجده و رکوع را در مقابل بت ها و الفاظی را که بت پرستانی ژاپنی ، چينايی ، کره ای عبادت به بت مي نمايند ، نيز بر ورزشکاران ما تحميل مي کنند ، بنابراين لازم است که در وقت مسابقات درمقابل مجسمه ها و انسان ها تعظيم وسجده نکنند ، زيرا سجده نمودن وتعظيم نمودن به شکل رکوع درمقابل انسان ها و بت ها ، شرک پنداشته مي شود .

  ج : چسبناک نباشد : يکی از شرايط اسلامی لباس ، گشاده بون لباس است ، بنابراين بعضی از لباس هايی که چسب مي باشد مانند برجس ، پطلون های کاوبای وجيمز ، وغيره که به بدن چسبيده مي باشد ، برای زنان ومردان مسلمان جايز نمي باشد .

 

شرايط خاص :

    منظور از شرايط خاص شرايطی است که بر دختران و زنان با ايمان در هنگام بيرون رفتن از منزل و يا ظاهر شدن در مقابل نا محرمان مي باشد ، که اضافه بر آن شرايط عام ،  اين شرايط را نيز در نظر داشته باشند :

1)  اجتناب از رنگ های جذاب : در لباس خواهران با ايمان شرط است که از رنگهای جذاب در خارج منزل استفاده نکنند. ولی اين رنگ ها در منزل و ميان خانم ها و محرمان برای شان جايز است. اما در بيرون از منزل و هنگام روبرو شدن با نامحرمان از لباس هايی با رنگهای سنگين و ساده استفاده نمايند .

2)  کفش هایشان آواز نداشته باشد :  خواهران با ايمان در خريداری کفش هایشان سعی وتلاش ورزند که کفشهایی را اختيار نمايند که درهنگام استفاده و رفتن به بيرون از منزل آواز نداشته باشد.

3) از عطر استفاده نکنند : برای خواهران مومن جايز است که در داخل منزل از هرنوع زينت استفاده نمايند ، ولی در هنگام خارج شدن از منزل عطر استعمال نمايند ، زيرا اين عمل شان سبب فتنه مي گردد ، حضرت ابی موسی (رضی الله عنه) مي فرمايد که نبی کريم (صلی الله عليه وسلم) فرمود: « كُلُّ عَيْنٍ زَانِيَةٌ وَالْمَرْأَةُ إِذَا اسْتَعْطَرَتْ فَمَرَّتْ بِالْمَجْلِسِ فَهِيَ كَذَا وَكَذَا يَعْنِي زَانِيَةً» ترمذی

«هرچشمی زنا مي کند ، وهرگاه خانمی عطر زده از مجلسی عبور نمايد اين خانم چنين وچنان است ( يعنی زنا کار است)» 

يک حديث بسيار مهم:

حضرت ابی هريرة (رضی الله عنه) روايت مي کند که رسول الله (صلی الله عليه وسلم) فرمود : دو طايفه از دوزخيان اند که من هنوز آنان را نديده ام ، زناني اند كه لباس پوشيده اند ولي (آنقدر نازك و يا چسپ است) كه مثل برهنگان مي باشند ،  خود شان (با اين اعمال) هم به نامحرمان ميل دارند و هم مردها را بخود  مايل مي سازند، سرهايشان (را چنان شكل داده اند) كه  مانند كوهان هاي شتر است. آنان نه در جنت داخل مي شوند، و نه هم بويي از جنت به مشام شان خواهد رسيد. همچنان مردانی اند که در دست شان قمچين هايی مانند دم گاو هاست و مردم را به آنان لت و کوب مي کنند .

از اين حديث شريف دروس ذيل گرفته مي شود :

1-  اين حديث معجزه ای مي باشد که پيغمبر(صلی الله عليه وسلم) درمورد آينده خبر مي دهد که دو طايفه از مردم که در زمان آنحضرت وجود نداشتند ، بعد از وی در ميان مسلمانان ظهور مي کنند . زيرا عصر آنحضرت عصر پاکی بود که همه لباس عفت داشتند ، وهمچنان حقوق انسان به اندازه ای مراعات مي گرديد که چنين مردانی وجود نداشتند که در بازار ها مردم را با قمچين بزنند.

2- اين دو طايفه از مسلمان هايی هستند که از جمله دوزخی ها مي باشند ، زيرا آن زنان سبب فساد درجامعه ی انسانی مي شوند ، و آن مردان آبروی مردم را مي ريزند.

3- کسانيکه لباس های چسبناک ، کوتاه ونازکی را مي پوشند ، بر اساس گفته ی پيغمبر(صلی الله عليه وسلم) لباس داران ولی بی لباس اند ، يعنی با وجوديکه به نظر خودشان لباس پوشيده اند از ديدگاه شريعت اسلامی برهنه مي باشند.

4- اصلا پوشيدن لباسهای شهوت انگيز به هدف نشر فساد مي باشد ، در غير آن برای خارج شدن از منزل چه ضرورتی است که انسان چنين لباسها را برتن کند .

درخيابان  چهـره  آرايـش مـكن          ازجـوانـان سلب آسايش مكن

زلف خود از روسري بيرون  مريز           درمسير چـشم ها  افسون مريز

يـاد كـن  از آتـش روز  مـعاد      جلوه ی گيسو مده  دردسـت باد

خـواهرم ديگر تـوكودك نـيستي   فاش تـر گويم عروسك نـيستي

خواهر من  اين لباس تنگ  چيست        پوشش چسپان و رنگارنگ چيست

خواهرم  اين قـدر طنـازي  مكن            با اصول شـرع لجبـازي مكـن

خواهـرم  اي عاشق ديــن مبين    يك نظـر ازواج پيغمـبر بـبين

 

لباس وقار مردان :

  اندازه ی عورت مردان به همان قدريست كه قبلا خدمت تان بيان شد، ولي بين ستر عورت و پوشش با عزت،  وقار و عفت  مردان فرق است، زيرا ستر عورت درحالات دايمي و ضروري  بوده كه انسان بايد آنرا آشكار نكند. هرگاه در مكاني قرار داشته باشد كه برايش لباس بيشتر از اين ميسر نگردد مي تواند به  اندازه ستر عورت اكتفا نمايد،  ولي مردان  در دين مقدس اسلام لباس وقار و عزت دارند که بعلاوه ستر عورت شان  لباس مسنوني است كه پيامبر(صلي الله عليه وسلم) آنرا پوشيده است و مردان از آن در هنگام ملاقات با مردم رفتن به بازار واشتراك در مراسم و مجالس استفاده نمايند.

اگرچه پوشيدن عورت با هرلباسي كه باشد باکي ندارد، زيرا فرهنگ ها مختلف است، و لباس فرهنگي هركشور مختلف مي باشد ولي در پوشيدن نوع لباس فرق است، براي مردان مانند زنان لازم است كه از تكه هاي نازك و چسبي كه بدن شان از آن آشكار گردد استفاده نكنند، بعلاوه براي مردان لازم است كه لباسي بپوشند كه در فرهنگ کشور شان با وقار و عزت باشد، و همان عزتي را كه  الله   (جل جلاله) براي مسلمانان داده است حفظ گردد. لباس هركشوري بر اساس فرهنگ فرق مي كند، و انسان مسلمان در پوشيدن لباس بعلاوه مراعات مسايل اخلاقي، موضوع فرهنگ و هويت اسلامي خويش را جدا مراعات نمايد. تا شخصيت خود را در مقابل ديگران حفظ نمايد، غالبا شخصيت هاي معروف، دانشمندان جهاني، روساي جمهور كشور هاي اسلامي و ساير شخصيت هاي با وقار در مجالس بين المللي لباس هاي ملي و فرهنگي خويش را مي پوشند تا شخصيت ملي و اسلامي خويش را حفظ نمايند. بهمين سان لازم است هر مسلمان اين نکته را در نظر داشته باشد.

مهمترين نکته در نظر يك مسلمان مخلص روش  پيامبر(صلي الله عليه وسلم) مي باشد، او مي خواهد بداند كه رهبرش كه الله (جل جلاله) او را اسوه و رهنما برايش قرار داده چگونه لباس مي پوشيد تا خود را مطابق سنت نبوي (صلي الله عليه وسلم) مطابقت دهد.

حضرت ام سلمه (رضي الله عنها) روايت مي كند كه دوست داشتنی ترين لباسها به نزد آنحضرت (صلى الله عليه وسلم)  پيراهن بود ( بروايت ترمذي ) شيخ عبدالحق محدث دهلوي (رحمة الله عليه) ميفرمايد: پيامبر(صلي الله عليه وسلم) پيراهن را براي اينكه  نزديكتر به ستر و تجمل و وقار بود زياد دوست داشت.

بی بی اسما (رضي الله عنها) مي فرمايد: آستين پيامبر(صلى الله عليه وسلم) تا بند دست بود. (بروايت ترمذي و ابو داوود) غالبا  پيامبر(صلي الله عليه وسلم ) پيراهن هاي آستين دار را استعمال مي نمود ، زيرا پوشيدن چنين پيراهن ها در سادگي ، بي آلايش و زيبايي شخصيت مسلمان نقش خوبي دارد.

سمره (رضي الله عنه) مي فرمايد كه پيامبر(صلى الله عليه وسلم ) فرمودند:  لباسهاي سفيد بپوشيد زيرا كه جامه هاي سفيد پاك، پاكيزه و خوشتر است، و مرده هاي تان را نيز در تكه هاي سفيد كفن نماييد. (روایت احمد)    

در حديث شريف ازپيامبر(صلي الله عليه وسلم ) روايت است كه: (إن الله يحب أن يرى اثرنعمته على عبده)  الله (جل جلاله) خوش دارد كه آثار نعمت هاي خويش را دربنده گان خويش ببيند.

هرگاه شما لباس زيبا و خوب بپوشيد، از نگاه شريعت اسلامي عيبي ندارد، ولي ساده پوشي در لباس نيز يكي از اخلاق اسلامي مي باشد، حضرت پيامبر(صلي الله عليه وسلم) مي فرمايد: (إن البذاذة من الإيمان) تواضع وساده پوشي لباس از ايمان است.

اصلا مشكل در پوشيدن لباس هاي خوب نيست، بلكه اسلام اجازه مي دهد كه انسان لباس هاي خوب و زيبا بپوشد، ولي مشكل در نيت انسان است، هرگاه پوشيدن لباس براي ضرورت، ستر، حفظ زيبايي، استفاده ازنعمات الهي باشد عمل مثبت وپسنديده است، اما اگر  پوشيدن لباس هاي قيمتي با مد روز  بخاطر تكبر، غرور، افتخار نمودن بر ديگران، خود را بر ديگران برتر نشان دادن باشد گناه بزرگ بشمار مي رود. حضرت ابن عباس(رضي الله عنهما) ازپيامبر (صلي الله عليه وسلم ) روايت مي كند كه فرمودند: هرغذايي را مي خواهي بخور، و هر نوع لباس مي خواهي بپوش بشرطيكه از دو چيز دور باشي يكي اسراف (زياد خرچي) و ديگرش تكبر و افتخار نمودن برديگران. 

حضرت عبدالله ابن عمر (رضي الله عنه) روايت مي كند كه پيامبر(صلي الله عليه وسلم) فرمود: كسيكه لباس شهرت را بقصد تكبر بپوشد الله (جل جلاله) او را در روز قيامت لباس ذلت مي پوشاند.

اين امر بخاطر این است كه انسان پولدار، متمول و كسيكه امكانات مادي خوب داشته و مي تواند از لباس هاي گرانبها استفاده نمايد، نخست در پوشيدن لباس اسراف ننمايد، وثانيا بر فقراء، مساكين، ومردمان ناتوان و بي بضاعت خود نمايي و تكبر ننمايد.

 

استفاده ازطلا و ابريشم :

از اينكه طلا و ابريشم غالبا زينت خانم ها مي باشد، براي مردان پوشيدن طلا و ابريشم جايز نيست، و شايد علت و تاثيراتي ديگري هم از نگاه رواني وطبي  بر مردان داشته باشد كه آنرا مي گذاريم براي متخصصين كه تحقيق نمايند.

حضرت ابي موسي اشعري (رضي الله عنه) مي فرمايد: كه پيامبر(صلي الله عليه وسلم) فرمود: طلا و ابريشم براي زنان امت من حلال و براي مردان حرام ميباشند. مطابق اين حديث براي مردان استعمال انگشتر، چله، لاكت، ظروف و غيره اشياي طلايي حرام است، و هر جوان مسلمان كه  خواسته باشد خود را به دين مقدس اسلام آراسته نموده و از محرمات دور باشد از استفاده از اين دو جلوگيري نمايد.

نکته: استفاده از طلا براي تداوي جايز مي باشد: حضرت عبدالرحمن (رضي الله عنه) مي فرمايد: كه بيني پدر بزرگش درحادثه ای قطع شد، دكترها برايش بيني  نقره ساختند، ولي گندیده شد، پيامبر(صلي الله عليه وسلم ) برايش امر نمود كه بيني از طلا بسازد(مشكاة المصابيح ص : 739) شيخ عبدالحق محدث دهلوي در شرح اين حديث شريف مي فرمايد: با اين حديث اكثر علماء ساختن بيني و محكم نمودن دندانها را با طلا مباح گردانيده اند. اشعةاللمعات  3/604‏.

مشابهت با ديگران :

حضرت پيامبر( صلي الله عليه وسلم ) مي فرمايد: «من تشبه بقوم فهو منهم»:  «هركه با قومي خود را مشابهت داد پس آن كس از آن قوم است.»

مشابهت با ديگران در اخلاق ، لباس ، شخصیت ، نامگذاري و غيره شامل مي شود، اين حديث شريف بيان مي دارد كه هرگاه انساني خود را با اخلاق مردمان بد اخلاق مشابهت دهد ، و يا  لباس هاي مردمان بداخلاق را بپوشد , يا خود را مانند مردمان بداخلاق بيارايد و ياهم نامها و القاب مردمان بد اخلاق را بر خود و يا اولاد خود بگذارد در روز قيامت با آنان حشر مي گردد.

مشابهت در لباس با غير مسلمانان :

غيرمسلمانان  دو نوع لباس دارند:

 لباس ديني و مذهبي شان: مثلا : بت پرستان لباس هاي زردي دارند كه آن لباس مخصوص شخصيت هاي ديني شان مي باشد، و يا هم بعضي سیك ها دستبندهای  خاصی در دست مي كنند، كه نشانه ی هندو يا سیك بودنشان است، مردان مسيـحي براي اينكه شناخته شوند كـه مسيحي هستند، پلاکت هایي از علامت صليب كه به شكل علامت جمـع (+) مي باشد در گردن هاي خويش مي آويزند، و هرگاه مسلماني قصدا با وجود فهميدن حکم شريعت اسلامي  چنين علامات را (مثل گوشواره ی سیك ها، علامت صليب مسيحي ها، لباس زرد بت پرستان) را استعمال نمايد، خوف كفر آن مي رود، و هرگاه كسي سهوا از نافهمي احکام اسلامي  چنين كاري را نمايد لازم است فورا توبه نموده از استعمال آن خود داري نمايد.

لباس فرهنگي غير مسلمانان: مردمان غير مسلمان داراي  فرهنگ، رواج، رسوم، و عنعنات  ويژه ی خود هستند كه لباسهايشان نيز جزء فرهنگ خودشان مي باشد، اگرچه اين لباس هايشان دلالتي به دين و عقيده یشان نمي نمايد، ولي هرگاه مسلماني براي آراستن به فرهنگ خود از اين لباس ها  و فرهنگ ها خود داري نمايد خوب و بهتراست.

 

زنان و مردان لعنت شـده :

  الله (جل جلاله) زنان و مردان را با زيبايي خاص شان خلق نموده است، و براي هركدام لباس، و صورت خاصي را خلق نموده تا يكي از ديگری فرق نمايند. هركدام را شايسته است كه شخصيت اصلي خويش را حفظ نمايند، هرگاه مردي برخواسته خود را به خانم ها تشبيه نماید، و حركات زنانه نمايد، و يا هم خانمي برخواسته خود را در لباس مردان زند، و يا هم صورت خود را با مردان مشابه سازد مورد لعنت الهي قرار مي گيرند، پيامبر(صلى الله عليه وسلم) مي فرمايد:  لعنت پروردگار متعال بر مردان است  كه خود را شبيه زنان مي سازند، و همچنان لعنت الله (جل جلاله) بر زناني است كه خود را به مردان مشابه مي سازند.

چه خوشا ست که اين مطلب زيبا را با ابياتي از مزاياي حجاب كه يك نفر از شاعران جوان كشورما با احساسات اسلامي خويش سروده براي استفاده دوستان خاتمه دهيم تا آخرسخن ختامه مسك گردد:

هزار حكمت پوشيده در سيماي حجاب  ** نه صرف نام قماشي سـزد براي حجاب

حجـاب گوهر نسـل بشر خدا  گويد   ** به شأن مريم عمران با وفاي   حجــاب

فصيح زبان زبلبل شنيده ام مي گفت   **  كه قدر گـل نشناسم درسـواي   حجا ب

بدين سقامت مهلك ولا علاج  امـروز ** دواي نيست طبيبا ! مگـر دواي   حجا ب

كجاست نام نكويي كـه تا فلك برسد   **   مگر زسايه فـرخنده هما ي  حـجا ب

به پاسداري حفظ وقار و حرمت تو  **   عقاب عزتت افراشت بالهـاي  حـجاب

مقام آدميت در كتـاب يــزدان  است ** بقاي عـزت ما و تو در بقاي  حجاب

به چشم خويش نگر مجمع جـهاني را ** كه گشته جمع بهايـم ز انـزواي حجـاب

بـراي حفــظ  كـرامت بنـي آدم  ** هـدايتـي ز خدا آمـده لـواي حـجاب

به آن عزت اين هبـه ی خدا دادت    **  بساز قامت موزون آشنـاي  حجـاب

نگر تو دفتر و اوراق امشب داعي ** چو روز روشنش از پرتـو دعاي  حجاب

 

در اين بخش بحث حجاب بهترست که مادران، وپدران مسلمان ما سعي ورزند تا درپوشيدن حجاب با دختران وخواهران خويش که هنوز تجربه تلخ زندگي را نيازموده اند، و درکشان از حقيقت هاي احکام الهي هنوز ضعيف ترست،  همکاري نموده،  آنانرا به پوشيدن حجاب تشويق نمايند، تا آينده با سعادتي را براي آنان جلب نموده و مطابق حکم الهي مسووليت خود را درک نمایند که گفته است (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ)(تحریم/16): « اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد خودتان و كسانتان را از آتشى كه سوخت آن مردم و نگهاست‏حفظ كنيد بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگير [گمارده شده] اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپيچى نمى‏كنند و آنچه را كه مامورند انجام مى‏دهند«6»»

شوهران متدين نيز در اين زمينه مسووليت دارند که با اخلاق اسلامي و حکمت ايماني در موضوع حجاب خانم هاي خود را همکاري نموده، خود شان سبب اين بي عفتي نگردد، يکتن از شاگردان من که در دانشگاه اقتصاد درس مي خواند، روزي به نزدم آمده و از بي غيرتي نامزد خواهرخوانده اش شکايت نموده گفت! استاد محترم ما از دست مردان بي غيرتي شکايت داريم که بخاطر هوسبازي هاي خود مانع حجاب ما مي شوند، مثلا خواهرخوانده ام ميخواست درهنگام عروسي خويش چادر بپوشد ولي نامزدش به او اخطار داد که او نمي تواند در محفل عروسي اش چادر به سرکند.