نماز جماعت داراي يک سلسله از فضيلت هايي مي باشد که عبارت اند از :
نماز جماعت نسبت به نماز فرادا 27 درچه فضيلت بيشتر دارد، بنابراين با اداي نماز جماعت رتبه ی يک مسلمان 27 مرتبه بلند تر مي شود. حضرت عبدالله بن عمر (رضي الله عنهما) روايت مي کند که رسول اکرم (صلي الله عليه وسلم) فرمود : نماز جماعت نسبت به نماز منفرد 27 مرتبه فضيلت دارد . ([1])
در روايت ديگري آمده است که نماز جماعت 25 مرتبه نسبت به نماز فرادا فضيلت دارد حضرت ابي سعيد خدري (رضي الله عنه) ميفرمايد: «که نماز جماعت نسبت به نماز تنها گذار 25 درجه فضيلت دارد.» ([2])
قدم هايي که بطرف جماعت مي روند:
تمامي اعضاي بدن انسان در روز قيامت از اعمال شان جوابگو مي باشند ، قدمهاي انسان که بطرف راه هاي ايماني مي روند با قدمهايي که در راه شيطان در حرکت اند فرق دارند ، در وقت رفتن به مسجد براي اداي نماز جماعت هر قدم انسان را فضيلت و درجه مي باشد.
حضرت ابي هريره (رضي الله عنه) ميفرمايد که رسول کريم (صلي الله عليه وسلم) فرمودند : نماز يکي از شما درجماعت نسبت به نمازش درخانه و بازار بيست وچند درجه فضيلت دارد ، به شکلي که هرگاه کسي وضوي درست بگیرد ، سپس به مسجد رفته و مقصدش تنها نماز باشد ، او را هيچ خواست ديگري به اداي نماز حرکت نداده باشد ، هرگامي را که بر مي دارد در مقابلش درجه اش بلند شده و يا هم يک گناهش عفو مي گردد ، فرشته ها بر يکي از شما دعاي رحمت مي فرستد تا وقتيکه آن شخص در جايي نشسته باشد که در آن نماز خوانده است مي گويند : پروردگارا ! بر وي درود بفرست ، بروي رحمت بفرست البته تا وقتيکه او بي وضو نشده باشد وياهم کسي را اذيت نکرده باشد ، همچنان آنحضرت گفت : تا وقتي که انسانرا نماز مشغول ميسازد آن شخص در نماز ميباشد. ([3])
از اين حديث شريف دروس ذيل گرفته مي شود :
الف : نماز جماعت نسبت به نماز درخانه و بازار بيست وچند درجه مرتبه فضيلت دارد .
ب : اين فضيلت براي کسي حاصل مي شود که وضويش نيز درست انجام گيرد ، زيرا بسياري مردم درهنگام وضو سستي مي کنند که اين بي خبري از وضو باعث مي شود که لباسهاي شان ناپاک و وضوي شان احيانا غلط مي شود .
ج : اين فضيلت نصيب کساني مي شود که تنها براي اداي نماز به مسجد بروند و قصدي ديگري نداشته باشند ، زيرا هستند کساني که در مسجد براي اهداف ديگري چون قصه ، غيبت ، اشتراک درمجالس ومحافل وغيره مي روند که از اين فضيلت محروم مي شوند .
د : بواسطه ی هر قدمي که بطرف مسجد برداشته مي شود يا درجه ی مسلمان بلند مي شود و يا هم يک گناهش بخشیده مي شود .
هـ : فرشته ها براي کسي که بعد از نماز در جاي نماز نشسته خواه ذکر نمايند وياهم به فکر خالق خود ، مشغول شوند ، درود ورحمت مي فرستند ، بشرطي که بي وضو نشوند وياهم سبب اذيت براي ساير نماز گذاران نشوند . ولي کسانيکه درمسجد نشسته قصه مي گویند وحرف های بیهوده می زنند و در نماز هاي ديگران تشويش ايجاد مي کنند از اين رحمت محروم مي شوند.
و : هرگاه کسي به مسجد غرض اداي نماز جماعت ميرود وچند دقيقه منتظر نماز مي باشد اين انتظارش نيز در نماز نوشته مي شود و برايش ثواب نماز داده مي شود.
خوشا بحال کسيکه از اين فضيلت ها استفاده مي کند و بدا بحال کسي که محروم ازچنين نعمات گردد.
تأثيرنماز جماعت درگذشتن از پل صراط:
در روز قيامت وقتي كه به نماز گزاران حكم رفتن به بهشت داده مي شود وقبل از همه يك گروهی به جنت مي روند كه چهره هايشان مانند خورشيد نوراني خواهد بود فرشته ها از آنها مي پرسند كه شما چه كساني هستنيد و در دنيا چه عملي انجام مي داديد اين مردم درجواب مي گويند ما مسلمانان هستيم كه در دنيا به نماز خود حفاظت مي كرديم ، فرشته ها مي پرسند :
چگونه به نماز خويش محافظت مي كرديد ؟
آنان درجواب ميگويند كه ما هميشه قبل از پنج وقت نماز وضو گرفته به مسجد آمده و در آنجا با رعايت مسجد مينشستيم ، و بعد از آن منتظرنماز ميبوديم .
بعداز آن گروهی ديگري از پل صراط مي گذرند كه چهره هايشان مانند مهتاب شب چهاردهم نوراني خواهد بود ، فرشتگان از آنها مي پرسند شما چه كساني هستيد ؟ و در دنيا چه عملي داشتيد؟
آنها درپاسخ مي گويند ، ما مسلمانان حفاظت كننده نماز بوديم .
فرشته ها مي برسند كه شما چگونه ازنماز حفاظت مي كرديد ؟ آنها مي گويند : ما قبل از اذان وضو گرفته درخانه مي نشستيم ، هرگاه صداي اذان را مي شينيديم به مسجد مي رفتيم وبعد نماز مي خوانديم .
سپس گروه سومي از پل صراط مي گذرند كه چهره هايشان مانند ستاره ها درخشش دارد ، فرشتگان از آنها مي پرسد كه شما چه كاري دردنيا مي كرديد ، آنها مي گويند ما باشنيدن اذان فورا وضو گرفته به مسجد غرض نماز مي رفتيم ، وهميشه تكبير اولي نماز را درك ميكرديم .
قبول نشدن نماز کسيکه صداي اذان را شنيده ودرخانه نماز مي خواند:
وقتي يک مسلمان عمل نيکي را انجام مي دهد سعي وتلاشش در دو نکته است :
الف : اداي آن عمل بصورت درست تا نمازش درست شود .
ب : اداي عمل به شکلي که مورد قبول الله (جل جلاله) واقع گردد .
اکنون بسياري از مردم با وجود شنيدن صداي اذان و با وجود نداشتن هیچ عذری به مسجد نمي روند و نماز هاي شان را در منزل شان ادا مي کنند ، اينگونه اشخاص اگر چه نماز هاي شان درست مي شود ولي مورد قبول الله (جل جلاله) قرار نمي گيرد .
از چند تن از اصحاب کرام روايت شده است که گفتند : هرکسيکه صداي اذان را بشنود وآنرا اجابت نکند (يعني به مسجد نرود) براي وي هيچ نماز نيست . امام بخاري مي گويد : بعضي از اهل علم مي گويند که اين سخن بر اساس تندي وشدت گفته شده است ، وبراي هيچ کسي اجازه ی ترک نماز جماعت بدون عذر نمي باشد. ([4])
از اين حديث شريف ثابت مي گردد که هرگاه کسي نماز جماعت را ترک نمايد نمازش قبول نمي گردد و براي هيچکسي اجازه نيست که بدون عذر جماعت را ترک نمايد .
داخل شدن تارک جماعت به دوزخ:
اين يک حقيقت واضح وآشکار است که دوزخ براي کافران ، منافقان ، اشخاص مرتد ، مردمان بي دين ، ومسلمانان گنهکارساخته شده است ، وهرکسي به اندازه ی جرم خويش داخل دوزخ شده و در طول سالهاي متمادي در آنجا مي ماند ،
از مکافات عمل غافل مشو گندم از گندم برويد جو زجو
کسانيکه ترک جماعت نموده ، ارتباط خود را با خانه ی خالق خويش قطع مي کنند ، و بر اساس فرمان الهي بايد در شبانه روز پنج مرتبه به خانه ی رب العالمين رفته و با ساير مومنان سر سجده به سان ملايکه ها به بارگاه الهي نهند ، ولي هستند کساني که با وجود ادعاي ايمان وتقوا بازهم از رفتن به مسجد واداي نماز هاي شان در جماعت سستي و تنبلي نموده ، وحتي روز يک بار هم به مسجد نمي روند ، ومسجد را صرفا براي فاتحه خواني ها ونشست هاي دنيوي استعمال مي کنند ، ولي ازجماعت رفتن شان هيچ اثري ديده نمي شود . ترمذي شريف روايتي را نقل نموده است ، که جزاي بسيار سختي را براي تارکين جماعت بيان داشته است .
مجاهد گفته است : از حضرت عبدالله بن عباس درمورد شخصي که تمام روز روزه مي گيرد وشبها هم به عبادت ايستاده است ولي به نمازهاي جمعه وجماعت حاضر نمي شود ، گفت : او در دوزخ است ، مجاهد مي گويد : معناي حديث اينست که آن شخص به نماز هاي جماعت وجمعه بخاطر بي رغبتي ، و ارزش ندادن به آنها وبراي سستي وتنبلي حاضر نمي گردد ) ([5])
درسي که از اين گفته ی حضرت عبدالله بن عباس (رضي الله عنهما) استنباط مي گردد اينست که حضرت ابن عباس ازجلمه ی کساني بود که به شهادت رسول کريم (صلي الله عليه وسلم) مفسر قرآن کريم بود و از شخصيت هاي عالي وصحابه ی مبارک پيامبراسلام صلي الله عليه وسلم بود ، او چنين فرمود که اشخاص بي تفاوت در جماعت اگرچه ادعاي تقوا کنند وياهم تمام روز هاي خود را روزه گرفته و شبها را در قيام وعبادت سپري کنند بازهم آنان بخاطر مخالفت با سنت عملي پيامبر صلي الله عليه وسلم به دوزخ خواهند رفت .
زيرا بسياري از مردم بر اساس تکبر وخود خواهي به مسجد نميروند ، ويا خود را برتريت داده وپشت بسياري مردم نماز نميخوانند ، وياهم در مورد مسجد ورفتن به خانهء الله (جل جلاله) بسيار بي اعتنا هستند. اينگونه اشخاص بايد بدانند که حضرت پيامبرصلي الله عليه وسلم در آخرين روزهاي زندگي اش دستان خود را بر شانه هاي دو صحابي مبارک گذاشته وبا وجود اينکه پاهايش در زمين کش مي شد ، بازهم به مسجد مي رفت و نمازش را در جماعت ادا مي نمود . آيا کسي يافت مي شود که مقامش نسبت به مقام حضرت محمد (صلي الله عليه وسلم) برتر باشد واز نمازجماعت معاف گردد ( تعالي شانه عما يصفون )
انسان تنها زود تحت تاثيرشيطان قرار مي گيرد:
شيطان مانند گرگي است که هميشه سعي وتلاش مي ورزد که گوسفندي را از رمه دور بيابد وآنرا شکار نموده وطعمه ی خويش سازد ، بنابراين افرادي را که از ميان جماعت دور مانده اند به سادگي مي تواند شکار کند ، بنابراين درحديث شريف چنين مي خوانيم :
حضرت ابي درداء (رضي الله عنه) ميفرمايد: که از رسول کريم (صلي الله عليه وسلم) شنيدم که مي گفت : هرگاه در قريه ويا دهکده ای سه شخصي زندگي کنند و نماز جماعت را ادا نکنند شيطان بر آنها مسلط مي شود ، بنابراين برتو لازم است تا با جماعت باشي ، زيرا گرگ گوسفند دور از رمه را مي خورد، و منظور ازجماعت نماز با جماعت خواندن است . ([6])
حضرت عبدالله بن عمر رضي الله عنهما ميفرمايد که حضرت عمر براي ما خطبه ای را ايراد فرمود وگفت اي مردم ! از پیامبر خدا شنیدم که فرمودند: شما را در مورد اصحابم نصيحت مي کنم ، بعد از آن به کسانيکه بعد از آنان ميايند وسپس به کسانيکه بعد از آنان ميايند ، سپس دروغ درميان مردم منتشرمي گردد حتي به اندازه ای که شخصي بدون اينکه قسم داده شود قسم مي خورد ، وکسي هم بدون اينکه از او شهادت طلب شود ، شهادت مي دهد ، آگاه باشيد که يک مرد با زن نامحرمي تنها خلوت نکند ، زيرا سومي شان شيطان مي باشد ، برخود جماعت را لازم داريد ، و از تفرقه خود داري کنيد ، زيرا شيطان به همراه اشخاص تنها مي باشد ، و از دوشخص دورتر است ، هرکسي راحت هاي جنت را مي خواهد ، پس باجماعت همراه باشد ، هرکه را نيکي هايش مسرورش ساخت وبدي هايش غمگينش نمود او حقيقتا يک فرد مومن است . ([7])
از اين حديث شريف درس هاي ذيل آموخته مي شود :
1- بر هر فرد مومن لازم است تا احترام خاصي به اصحاب کرام ، تابعين وتبع تابعين داشته باشد ، وهيچگاه زبان بدي در مورد آنان باز نکند ، زيرا اين وصيت پيامبر اکرم (صلي الله عليه وسلم) است ، وهرکسي پيامبر را راضي مي سازد به سخنانش عمل نمايد.
2- انتشار دروغ ، قسم خوردن بدون ضرورت ، شهادت دادن بدون ضرورت همه از علايم بدبختي است که انسان مومن از همه ی آنها پرهيز نمايد.
3- مرد مسلمان نبايد با زن نا محرم خلوت نمايد و در يکجا تنها باشند ، زيرا سومي آنان شيطان مي باشد ، وهرگاه کسي با زن نامحرمی در جاي تنهايي که مردم در آنجا نباشد نشست وبرخواست نمايد حتما روزي شيطان آنانرا گمراه نموده به بدي ها مي کشاند .
4- مشارکت مسلمان با مردم در امور نيک ضروري مي باشد ، وبراي اينکه جامعه ی اسلامي مستحکم باشد لازم است که هميشه با جماعت باشيم خواه در نماز جماعت باشد و ياهم در درس تعليم ، جهاد ، دعوت وغيره امور اسلامي .
5- تفرقه و بدبيني از اعمال زشتي اند که براي مسلمان لازم است که از تفرقه وجدايي و گوشه نشيني ها وترک دنيا پرهيز نمايد .
6- علامت مسلمان حقيقي اينست که در اعمال نيک خود خوشحال باشد و در اعمال زشتي که اشتباها از او سرميزند غمگين باشد و وقتي در بدي ها غمگين شد براي اجتناب از آن سعي وتلاش مي ورزد .
اما برعکس کسانيکه غافل اند روزانه صدها گناه مي کنند ولي بی تفاوتي آنرا ادامه مي دهند.
جماعت عشا وصبح عبادت تمامي شب است:
انسان مومن سعي وتلاش مي ورزد که 24 ساعت عمر وي درعبادت الله (جل جلاله) سپري شود ، و وقتي از يکي از علماء اسلام پرسيده شد که شما در 24 ساعت چند ساعت عبادت ميکنيد ؟ گفت :24 ساعت.
آن شخص پرسيد : پس شما اصلا نمی خوابید؟ گفت : نخير خواب را هم به طريقه ی پيامبر(صلي الله عليه وسلم) انجام می دهیم آنهم به عنوان عبادت حساب مي شود .
رحمت الله (جل جلاله) بي نهايت زياد است و براي انسان مومن سهولت هايي زيادي وجود دارد که او ميتواند 24 ساعت عمر خود را به عبادت سپري کند از آن جمله يکي هم اينست که شخصي نماز صبح وخفتن خود را در جماعت بخواند و فضيلت عبادت تمامي شب را مستحق گردد : حضرت عثمان بن عفان (رضي الله عنه) مي فرمايد که رسول کريم (صلي الله عليه وسلم) فرمود : «هرگاه کسي در نماز خفتن به جماعت حضور داشته باشد ، برايش اجر عبادت نيم شب داده مي شود وهرگاه کسي نماز خفتن وصبح را درجماعت بخواند مثل اينکه تمام شب عبادت نموده باشد.» ([8])
-------------------------------------------
[1] - (عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ صَلَاةُ الْجَمَاعَةِ تَفْضُلُ صَلَاةَ الْفَذِّ بِسَبْعٍ وَعِشْرِينَ دَرَجَةً )حديث نمبر(609) کتاب الآذان ، صحيح البخاري
[2] - (عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ صَلَاةُ الْجَمَاعَةِ تَفْضُلُ صَلَاةَ الْفَذِّ بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ دَرَجَةً) حديث نمبر(610) کتاب الاذان ، صحيح البخاري
[3] - (عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَلَاةُ أَحَدِكُمْ فِي جَمَاعَةٍ تَزِيدُ عَلَى صَلَاتِهِ فِي سُوقِهِ وَبَيْتِهِ بِضْعًا وَعِشْرِينَ دَرَجَةً وَذَلِكَ بِأَنَّهُ إِذَا تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ ثُمَّ أَتَى الْمَسْجِدَ لَا يُرِيدُ إِلَّا الصَّلَاةَ لَا يَنْهَزُهُ إِلَّا الصَّلَاةُ لَمْ يَخْطُ خَطْوَةً إِلَّا رُفِعَ بِهَا دَرَجَةً أَوْ حُطَّتْ عَنْهُ بِهَا خَطِيئَةٌ وَالْمَلَائِكَةُ تُصَلِّي عَلَى أَحَدِكُمْ مَا دَامَ فِي مُصَلَّاهُ الَّذِي يُصَلِّي فِيهِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ اللَّهُمَّ ارْحَمْهُ مَا لَمْ يُحْدِثْ فِيهِ مَا لَمْ يُؤْذِ فِيهِ وَقَالَ أَحَدُكُمْ فِي صَلَاةٍ مَا كَانَتْ الصَّلَاةُ تَحْبِسُهُ) حديث نمبر(1976) کتاب البيوع صحيح البخاري
[4] - ( َقَدْ رُوِيَ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُمْ قَالُوا مَنْ سَمِعَ النِّدَاءَ فَلَمْ يُجِبْ فَلَا صَلَاةَ لَهُ و قَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ هَذَا عَلَى التَّغْلِيظِ وَالتَّشْدِيدِ وَلَا رُخْصَةَ لِأَحَدٍ فِي تَرْكِ الْجَمَاعَةِ إِلَّا مِنْ عُذْرٍ) حديث نمبر(201) کتاب الصلاة ، ترمذي شريف
[5] - (قَالَ مُجَاهِدٌ وَسُئِلَ ابْنُ عَبَّاسٍ عَنْ رَجُلٍ يَصُومُ النَّهَارَ وَيَقُومُ اللَّيْلَ لَا يَشْهَدُ جُمْعَةً وَلَا جَمَاعَةً قَالَ هُوَ فِي النَّارِ قَالَ حَدَّثَنَا بِذَلِكَ هَنَّادٌ حَدَّثَنَا الْمُحَارِبِيُّ عَنْ لَيْثٍ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ وَمَعْنَى الْحَدِيثِ أَنْ لَا يَشْهَدَ الْجَمَاعَةَ وَالْجُمُعَةَ رَغْبَةً عَنْهَا وَاسْتِخْفَافًا بِحَقِّهَا وَتَهَاوُنًا بِهَا ) حديث نمبر(202) کتاب الصلاة ، سنن الترمذي
[6] - (عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَا مِنْ ثَلَاثَةٍ فِي قَرْيَةٍ وَلَا بَدْوٍ لَا تُقَامُ فِيهِمْ الصَّلَاةُ إِلَّا قَدْ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمْ الشَّيْطَانُ فَعَلَيْكَ بِالْجَمَاعَةِ فَإِنَّمَا يَأْكُلُ الذِّئْبُ الْقَاصِيَةَ قَالَ زَائِدَةُ قَالَ السَّائِبُ يَعْنِي بِالْجَمَاعَةِ الصَّلَاةَ فِي الْجَمَاعَةِ)حديث نمبر(460) کتاب الصلاة ، سنن ابي داوود
[7] - (عَنْ ابْنِ عُمَرَ قَالَ خَطَبَنَا عُمَرُ بِالْجَابِيَةِ فَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي قُمْتُ فِيكُمْ كَمَقَامِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِينَا فَقَالَ أُوصِيكُمْ بِأَصْحَابِي ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ يَفْشُو الْكَذِبُ حَتَّى يَحْلِفَ الرَّجُلُ وَلَا يُسْتَحْلَفُ وَيَشْهَدَ الشَّاهِدُ وَلَا يُسْتَشْهَدُ أَلَا لَا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ إِلَّا كَانَ ثَالِثَهُمَا الشَّيْطَانُ عَلَيْكُمْ بِالْجَمَاعَةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ مَعَ الْوَاحِدِ وَهُوَ مِنْ الِاثْنَيْنِ أَبْعَدُ مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الْجَنَّةِ فَلْيَلْزَمْ الْجَمَاعَةَ مَنْ سَرَّتْهُ حَسَنَتُهُ وَسَاءَتْهُ سَيِّئَتُهُ فَذَلِكُمْ الْمُؤْمِنُ قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ وَقَدْ رَوَاهُ ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُوقَةَ وَقَدْ رُوِيَ هَذَا الْحَدِيثُ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنْ عُمَرَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) حديث نمبر(2091)کتاب الفتن ، سنن الترمذي
[8] - عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ شَهِدَ الْعِشَاءَ فِي جَمَاعَةٍ كَانَ لَهُ قِيَامُ نِصْفِ لَيْلَةٍ وَمَنْ صَلَّى الْعِشَاءَ وَالْفَجْرَ فِي جَمَاعَةٍ كَانَ لَهُ كَقِيَامِ لَيْلَةٍ)حديث نمبر(205)کتاب الصلاة ، سنن الترمذي
|
