شماره مقاله :

مساوات در میان شهود

سؤال:

چرا دو شاهد زن برابر با یک شاهد مرد می باشد؟

پاسخ:

-         دو شاهد زن همیشه برابر با یک شاهد مرد نیست

در قرآن کمتر از سه آیه درباره ی شهادت دادن بدون ذکر زن یا مرد بودنشان وجود دارد.

-    به هنگام تقسیم ارث، تنها دو نفر شاهد وجود داشته باشد کافی است. در سوره ی مائده آیه صد و شش قرآن می فرماید:

ترجمه: {ای مسلمانان نصاب شهادت در میان شما وقت وصیت چون برسد به یکی از شما موت دو کس اند که صاحب عدالت باشند از شما یا دیگران از غیر شما اگر شما سفر کرده باشید در زمین پس رسد به شما مصیبت موت اگر شک داشته باشید بازدارید ایشان را بعد از نماز (یعنی نماز عصر) پس قسم خورند به خدا که خرید نمی کنیم عوض سوگند خدا بهای دنیا را و اگرچه کسیکه برای نفع او گواهی می دهیم صاحب قرابت باشد و پنهان نمی کنیم گواهی خدا هر آئینه ما آنگاه از گناهکاران باشیم.} (5:106)

-         دو نفر به عنوان شاهد اجرای عدالت در طلاق لازم است.

 ترجمه: {... و گواه گیرید دو کس صاحب تقوا را از قوم خود و راست ادا کنید شهادت را برای خدا این حکم پند داده می شود به آن هر که مؤمن باشد به خدا و به روز آخرت و به هرکس که بترسد از خدا پدید آورد برای او مَخلصی.} (65:2)

-         چهار شاهد برای محکوم کردن زنای به عنف لازم است.

ترجمه: {آنان که تهمت زنا می زنند زنان پرهیزگار را باز نمی آورند چهار گواه بزنید ایشان را هشتاد تازیانه و قبول نکنید گواهی ایشان را هیچ گاه و این جماعت ایشانند فاسق.} (24:4)

-         تنها برای فعل زنا دو شاهد زن برابر با یک شاهد مرد می باشد

حقیقت ندارد که دو شاهد زن همیشه برابر با یک شاهد مرد است. این تنها در موارد خاص صدق می کند. پنج آیه در قرآن وجود دارد که درمورد شاهدان آمده است، بدون اینکه زن یا مرد بودن آن ها مشخص شود. فقط یک آیه در قرآن آمده که می گوید دو شاهد زن برابر است با یک شاهد مرد، آنهم آیه ی 282 سوره ی بقره، طولانی ترین آیه ی قرآن می باشد که می گوید:

ترجمه: {... پس گواه گیرید دو شاهد را از مردان خویش پس اگر نباشد دو مرد پس یک مرد  و دو زن کفایت است از کسانیکه راضی باشید از گواهان تا اگر فراموش کند یک زن یاد آورد دیگر را...} (2:282)

 

این آیه ی قرآن تنها با مسائل مادی سر و کار دارد. در این مورد، بهتر است که توافق نامه ای میان افراد نوشته شود، و ترجیحاً هر دو مرد باشند. اگر چنانچه دو مرد را نیافتید می توانید از یک مرد و دو زن شاهد استفاده نمایید.

به عنوان مثال، فرض کنید که شخصی قصد دارد تحت عمل جراحی قرار بگیرد. برای انجام این کار، ترجیح می دهد که نزد دو جراح ماهر برود. در صورتیکه نتواند دو جراح پیدا کند، انتخاب دوم وی این است که یک جراح و دو پزشک عمومی بیابد.

به همین نحو، در مسائل مادی وجود دو شاهد مرد برتری دارد. اسلام مرد را نان آور خانواده اش می داد. از وقتی که مسئولیت های مادی بر عهده ی مرد می باشد، آنها امیدوارند در مقایسه با زنان در مسائل مادی خیلی خوب عمل نمایند. به عنوان انتخاب دوم شاهدان می توانند دو زن و یک مرد باشد، بطوریکه اگر یکی از زنان مرتکب اشتباهی شود دیگری بتواند درست شهادت بدهد.

-         حتی در قتل نیز دو شاهد زن برابر با یک شاهد مرد می باشد

به   هر حال برخی از عالمان دینی معتقدند که احساسات زنانه ممکن است بر روی شهادت آنها در قتل تأثیر بگذارد. در این امر زنان در مقایسه با مردان بیشتر دچار وحشت می شوند. به خاطر احساساتش وی سردرگم می شود. بنابراین بر اساس نظر حقوق دانان، حتی در قتل نیز دوشاهد زن برابر با یک شاهد مرد می باشد. در موارد دیگر یک شاهد زن برابر با یک شاهد مرد است.

-         قرآن به صراحت اعلام کرده که یک شاهد زن برابر با یک شاهد مرد می باشد

علمای دینی بر این نظرند که قانون دو زن شاهد برابر با یک شاهد مرد را در همه ی موارد بکار ببرند. بعضی ها زیاد با این موضوع موافق نیستند زیرا در قرآن در سوره ی نور آیه ی 24 و 6 به وضوح یک شاهد زن را برابر با یک شاهد مرد پنداشته است.

ترجمه: {و آنانکه تهمت زنا می زنند زنان خود را و نباشد ایشان را گواهان مگر نفس خویشتن پس گواهی یکی از ایشان است چهار با شهادت که به خدا هر آئینه وی از راست گویان است. و گواهی پنجم (این صفت) که لعنت خدا بر او باد اگر از دروغ گویان باشد.} ( 7و 24:6)

-         تنها گواهی عایشه رضی الله عنها برای پذیرفتن این حدیث کافی است

عایشه رضی الله عنها همسر پیامبر صلی الله علیه وسلم چیزی بالغ بر دو هزار و دویست و بیست حدیث تعریف کرده است و با وجود اینکه او خود تنها شاهد بر این احادیث بوده به عنوان حدیث صحیح و معتبر مورد توجه قرار گرفته اند. این کافی است که ثابت نماید یک شاهد زن می تواند قابل قبول باشد.

فقها حتی با یک شاهد زن برای مشاهده ی هلال ماه کافی موافقند. فرض کنید که شهادت یک زن برای یکی از اصول اولیه ی اسلام یعنی روزه کافی است و همه ی زنان و مردان مسلمان شهادت وی را قبول دارند. بعضی از فقها می گویند که یک شاهد برای آغاز ماه رمضان و دوشاهد برای پایان ماه رمضان کافی است. این نشان می دهد که فرق نمی کند شاهد زن باشد یا مرد.

-         شاهدان زن در بعضی موارد مقدم هستند

در بعضی مواقع فقط شهادت زنان مورد نیاز است و گواهی مردان قابل قبول نیست. به عنوان مثال در برخورد با مسائل مربوط به زنان، هنگامی که غسل میت داده می شوند شاهد باید زن باشد. به نظر می رسد که برابری شاهدان مرد و زن در معاملات مالی هیچ ربطی به برابری جنسیت در اسلام ندارد. این موضوع تنها به تفاوت ذاتی و نقش مردان و زنان در جامعه بستگی دارد.

 

پایان

 

ترجمه: مسعود

مهتدین

Mohtadeen.Com