شماره مقاله :

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم ‏الدین و ‏اما بعد ‏:‏

 مسلمان بر اين باور است كه خواب يكى از نعمت‏هاى بزرگ خداوند است چنانكه خداوند در قرآن از آن به عنوان يك نعمت ياد كرده است،

 « وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» (القصص: 73).

«از جمله‏ رحمت و نعمت‏هاى الهى اين است كه شب و روز را آفريده است تا در شب استراحت نموده و در روز به كسب معاش بپردازد و بدين ترتيب از نعمت‏هاى الهى قدردانى كنيد». و مى‏فرمايد:

« وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا» (نبأ: 9). «خواب را براى شما مايه آرامش قرار داده‏ايم»

قطعا، خواب چند ساعت در شب بعد از كار مداوم روز، موجب تقويت، بقاء و نشاط و شادابى جسم مى‏گردد. تا بدينوسيله مسلمان بتواند وظيفه اسلامى خود را كه همانا عبادت و بندگى است، ادا كند. لذا شكر اين نعمت مستلزم اين است كه مسلمان در خواب به نكات زير توجه كند.

 1- براى رفتن به رختخواب بعد از نماز عشاء بدون عذر تأخير نكند. البته در صورت عذرى مانند، بحث و مذاكره مسائل علمى، گفتگو با مهمان و دلجوئى از او يا شوخى و اختلاط با اهل و عيال مانعى ندارد. در اين خصوص در حديث چنين آمده است: «إِنَّ النَّبِىَّ صلی الله علیه وسلم كَانَ يَكْرَهُ النَّوْمَ قَبْلَ الْعِشَاءِ وَالْحَدِيثَ بَعْدَهَا» (متفق عليه). «رسول‏ اكرم صلی الله علیه وسلم خواب قبل از نماز عشاء و صحبت كردن بعد از نماز عشاء را نمى‏پسنديد».

 2- در صورت امكان بدون وضوء نخوابد، زيرا رسول اكرم صلی الله علیه وسلم خطاب به حضرت براء بن عازب مى‏فرمايد: «إِذَا أَتَيْتَ مَضْجَعَكَ فَتَوَضَّأْ وُضُوءَكَ لِلصَّلاَةِ» (متفق عليه). «هر گاه مى‏خواهى به رختخواب بروى، مانند وضوء نماز، وضوء بگير».

 3- نخست بر پهلوى راست خوابيده دست راستش را زير سر خود بگذارد، اگر بعد به پهلوى چپ منتقل شود مانعى ندارد. رسول اكرم صلی الله علیه وسلم در اين باره مى‏فرمايد: «إِذَا أَتَيْتَ مَضْجَعَكَ فَتَوَضَّأْ وُضُوءَكَ لِلصَّلاَةِ ثُمَّ اضْطَجِعْ عَلَى شِقِّكَ الأَيْمَنِ وَإِذَا أَوَيْتَ عَلَى فَراشِكَ وَأَنْتَ طَاهِرٌ فَتَوَسَّدْ يَمينك» «هر گاه به رختخواب خود رفتى و با وضوء هستى بخواب و دست راست را بالشت خود قرار بده».

 4- روى شكم نخوابد، نه در روز و نه در شب رسول اكرم صلی الله علیه وسلم چنين خوابيدنى را، خوابيدن اهل دوزخ قرار داده است و فرموده است، خوابيدن روى شكم، خوابى است كه خداوند آن را نمى‏پسندد.

 5- ذكر و ادعيه خواب را كه در حديث آمدند، بگويد و بخوابد، از جمله اين دعاها:

 1- 33 مرتبه «سُبْحَانَ اللّهِ، وَالْحَمْدُ لِلهِ وَاللّهُ أَكْبَرْ» گويد: بعد اين دعاء را گويد: «لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» زيرا رسول اكرم صلی الله علیه وسلم خطاب به حضرت على و فاطمه ب كه خواستار مستخدمى بودند، فرمود:

 «أَلاَ أَدُلُّكُمَا عَلَى خَيْرٍ مِمَّا سَأَلْتُمَا، إِذَا أَخَذْتُمَا مَضَاجِعَكُمَا فَسَبِّحَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَاحْمَدَا ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَكَبِّرَا أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَهْوَ خَيْرٌ لَكُمَا مِنْ خَادِمٍ» (مسلم). «آيا به‏ بهتر از آنچه كه سؤال كرديد، شما را راهنمائى نكنم؟ و آن اينكه در رفتن به رختخواب، 33 بار «الحمدلله» 33 بار «سبحان اللّه» و 34 بار «اللّه أكبر» بگوئيد، خواندن اين كلمات براى شما از يك خدمت گذار، سود و نفع بيشتر مى‏رساند».

 2- سوره فاتحه و اول سوره بقره تا مفلحون و آيه كرسى و آيات آخر سوره بقره از« لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ...»تا آخر.. بخواند. در اين باره در حديث تأكيد شده است.

 3- در آخرين لحظه دعا گفتن و در پايان همه دعاها، اين دعا را كه از رسول اكرم صلی الله علیه وسلم ثابت است بگويد:

«بِاسْمِكَ رَبِّ وَضَعْتُ جَنْبِى، وَبِكَ أَرْفَعُهُ، إِنْ أَمْسَكْتَ نَفْسِى فَارْحَمْهَا، وَإِنْ أَرْسَلْتَهَا فَاحْفَظْهَا بِمَا تَحْفَظُ بِهِ الصَّالِحِينَ. أَسْلَمْتُ نَفْسِى إِلَيْكَ، وَفَوَّضْتُ أَمْرِى إِلَيْكَ، وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِى إِلَيْكَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبَ إِلَيْكَ، آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِى أَنْزَلْتَ، وَبِنَبِيِّكَ الَّذِى أَرْسَلْتَ. فَاغْفِرْ لِى مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ وَمَا أَسْرَفْتُ وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّى أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ. رَبِّ قِنِىْ عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ عَبَادَكَ» (ابوداود و غيره).

یعنی: «پروردگارا، بنام تو مى‏خوابم و بنام تو بلند مى‏شوم، پروردگارا اگر در اين خواب مرا موت دادى، مغفرتم بفرما، اگر مرا زنده كردى از من حفاظت بفرما، بگونه‏اى كه نيكانت را حفاظت مى‏فرمائى، پروردگارا من خودم را به تو سپردم، كارهايم را به تو موكول كردم، بسوى تو رو آوردم، از تو طلب مغفرت كرده، بسوى تو بر مى‏گردم، به كتابى كه فرستاده‏اى و به پيامبرى كه مبعوث كرده‏اى، ايمان آورده‏ام، گناهان اول و آخر مرا مورد مغفرت قرار بده، گناهان پيدا و پنهان مرا معاف بفرما، گناهانى را كه آنها را از من بهتر مى‏دانى عفو كن، تو اولى و تو آخرى، سواى تو معبودى وجود ندارد. پروردگارا، روز رستاخيز بندگانت را از عذاب خود نجات بده».

 4- اگر در اثناى خواب بيدار شد، دعاى زير را بخواند: «لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ. سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَلَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَاَللَّهُ أَكْبَرُ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إلَّا بِاَللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ» و ديگر هر دعائى كه مايل باشد بگويد، زيرا پذيرفته خواهد شد. رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مى‏فرمايد: هر كس در شب از خواب بيدار شده دعا كند، دعايش پذيرفته مى‏شود. اگر بلند شده وضوء گيرد و نماز خواند، نمازش نيز پذيرفته مى‏شود.

 هر گاه در وسط خواب بيدار شود، اين دعاء را نيز مى‏تواند بخواند: «لا إله إلا أنت سبحانك اللهم أستغفرك لذنبى وأسالك رحمتك، اللهم زدنى علما ولا تزغ قلبى بعد إذ هديتنى وهب لى من لدنك رحمة إنَّك أنْتَ الْوَهَّابُ» «سواى تو معبودى نيست. تو پاك و منزه‏اى، پروردگارا من درباره گناهانم از تو مغفرت مى‏طلبم، خواستار رحمت‏هاى توام، پروردگارا بر علم من بيفزا، بعد از هدايت مرا به راه انحراف سوق مده، از جانب خود براى من رحمت بفرست، همانا تو، بخشنده هستى». (بخارى).

 6- وقتى صبح مى‏كند اين دعا را بگويد:

 1- بعد از بيدار شدن و قبل از برخاستن از رختخواب اين دعا را بخواند: «الْحَمْدُلِلّهِ الَّذِى أَحْيَانَا بَعْدَ مَا أَمَاتَنَا وَإِلَيْهِ النُّشُورُ» «ستايش مر خدايى را كه بعد از مرگ ما را زنده ساخت».

 2- وقتى كه به قصد تهجد بيدار شد، چشم‏ها را بسوى آسمان بلند كرده و از « إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» ده آيه پايانى سوره آل عمران را بخواند» زيرا ابن عباس ب مى‏فرمايد: شبى را كه در خانه خاله‏ام ميمونه گذراندم رسول اكرم صلی الله علیه وسلم را ديدم كه نصف شب يا اندكى قبل يا بعد از آن بلند مى‏شد، خواب را از چشمانش مى‏زدود بعد ده آيه پايانى آل عمران را قرائت كرد، بعد بسوى مشك آبى كه آويزان بود، تشريف برد، خوب و با اطمينان وضو گرفت و به نماز ايستاد. (بخارى).

3- اين كلمات را چهار بار تكرار كند: «اللَّهُمَّ إِنِّى أَصْبَحْتُ أُشْهِدُكَ وَأُشْهِدُ حَمَلَةَ عَرْشِكَ وَمَلاَئِكَتَكَ وَجَمِيعَ خَلْقِكَ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ وَحْدَكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ» رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مى‏فرمايد: هر كس دعاى مذكور را يك بار بخواند، يك چهارمش از دوزخ آزاد مى‏شود و هر كس آن را چهار بار بخواند، تمامش آزاد مى‏شود. (ابوداود).

4- وقتى از درب منزل پا را بيرون مى‏گذارد و مى‏خواهد از خانه بيرون رود، اين دعا را بخواند: «بِسْمِ اللَّهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ» رسول اكرم صلی الله علیه وسلم مى‏فرمايد: «هرگاه بنده اين كلمات را بگويد: باو گفته مى‏شود، هدايت شدى و تو را كافى است». (ترمذى با تحسين).

 5- وقتى از منزل خارج مى‏شود، اين دعا را بگويد: «اللَّهُمَّ إِنِّي أعُوذُ بِكَ أنْ أضِلَّ أَوْ أُضَلَّ، أَوْ أَزِلَّ أَوْ أُزَلَّ، أَوْ أظْلِمَ أَوْ أُظْلَمَ، أَوْ أجْهَلَ أَوْ يُجْهَلَ عَلَيَّ» حضرت ام سلمه مى‏فرمايد: هرگاه رسول اكرم صلی الله علیه وسلم از خانه بيرون تشريف مى‏برد، دعاى مذكور را مى‏خواند.

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏

سایت مهتدین

www.Mohtadeen.Com