شماره مقاله :

بسم الله الرحمن الرحیم

شيخ مفيد (ت413ه‍( در كتاب «اوائل المقالات» خود که به اعتراف معاصرين([1]) شيعه از کتب معتبره شیعه می‏باشد می‏گوید: «همه اماميه اتفاق نظر دارند که ائمه ضلالت و گمراهي با روش تألیف قرآن مخالفت ورزیده و از موجبات تنزیل و سنّت رسول خدا صلی الله علیه وسلم  عدول کرده اند،  و جماعت‏هايي همچون معتزله،  خوارج،  زيديه،  مرجئه و اهل حدیث بر خلاف  اماميه هستند».([2])

این سخنان شیخ مفید گواهی مهم و اعتراف صریحی است به این‏که سایر فرقه‏هاي اسلامی در آن کفر سقوط نکرده‏اند که دامن‏گیر شیعه شده است. این شهادت بر آن رافضی‏ها لجام می‏گذارد که تلاش می‏کردند با ترسویی اهل سنّت را با این لکه‏ی عار متهم کنند،  و این دسیسه‏ای آشکار بود برای اثبات کفر مقوله‏ی تحریف از طریق نسبت دادن دروغ آن به دیگران.

امّا پاک و مبراء بودن اهل سنّت از این گمراهی نیاز به اعتراف ندارد،  بلکه تنها به خاطر صدور آن اتهام از طرف مخالف آن را یادآوری کردیم،  چون انصاف و اعتراف خصم بیش از اعتراف طرف موافق مؤثراست،  و نیز برای ساکت کردن آن دروغگویان تهمت‏پرداز دلیل خوبی است.

همآن‏گونه که شیخ مفید اعتراف کرده طایفه‏اش بر این کفر واضح اجماع دارند،  و وجود اختلاف میان علمایشان بر سر آن را ذکر نکرده‏ است،  ولی در مقابل؛ استادش یعنی ابن بابويه قمي ملقب به صدوق (ت381ه‍( در رساله الاعتقادات([3]) منکر نسبت دادن قول به تحریف قرآن به شيعه است،  و به تبعيت از او شريف مرتضى([4])(ت436ه) و طوسي([5]) (ت450ه‍( که هر دو از شاگردان مفيد هستند؛ و چهارم ايشان طبرسي (ت548 یا 561هـ) منکر چنین عقیده‏ای شده‏اند. اما چرا شیخ مفید اشاره‏ای به مخالفت استادش ابن بابويه قمي نمی‏کند؟ آیا خود را به نادانی زده یا مخالفت وی را حمل بر تقیه نموده است؛ مشخص نیست؟ ولی ظاهراً شیخ مفید در همین کتاب (اوائل المقالات) به تناقض‏گويی روی آورده،  زیرا در جای دیگر می‏گوید: عده‏ای از امامیه منکر قول به تحریف قرآن شده‏اند.([6])

و نوری طبرسی مانند شیخ مفید مدعی است که شیعه بر آن کفر اجماع دارد،  تا این‏که ابن بابويه قمي آمد و چنین عقیده‏ای را مردود قلمداد کرد و در میان شیعه عقیده‏ای جدید را احداث ‏کرد.([7])

 خواننده به خوبی درک می‏کند که نوری طبرسی می‏کوشد شیعه را طوری معرفی کند که از بدو پیدایش بر مذهب و دیدگاه او بوده‏اند،  ولی حقیقت این است که شیعه در اوائل فقط در مسئله امامت و اين‏كه اولويت امامت برای اهل بیت است با اهل سنت اختلاف داشته‏اند؛ سپس از بدعتی به بدعت دیگر کشیده شدند،  و می‏بینیم که در قرن سوم بزرگان شیعه بر سر اغراق در این کفر رقابت داشته‏اند؛ که حاصلش ذلّت و خواری و نفرت مسلمانان نسبت به آن‏ها بود،  سپس ابن بابويه قمي متوجه قضیه شده و در صدد بر آمده آنان را به اصالت شیعه و فاصله گرفتن از این کفرها باز گرداند،  اما اعتقاد «تقیه» تلاش‏های او را بی‏ثمر کرد،  و سه نفر دیگر از بزرگان شیعه با پیروی از ابن بابویه بعد از او به انکار آن کفر پداختند-چنان‏که گذشت-.

و نوری طبرسی یادآور شده که از قرن چهارم تا ششم به دنبال آن چهار شخص که ذکر شدند؛ نفر پنجم یافت نمی‏شود که مخالف باشد،  آن‏جا که می‏گوید:«جز آن چهار نفر؛ مخالفت صریح با این قضیه شناخته شده نیست».([8])

بنابراین بعد از نفوذ و سرایت این بلا به درون تشیع؛ جز آن چهار نفر که ذکر شدند کسی یافت نمی‏شود که به انکار آن کفر تصریح کرده باشد.([9])

 قبلاً هم اشاره کردیم که ابن حزم جمیع شیعه را بر این باطل(قول به تحریف قرآن) قائم می‏داند جز سه نفر که یکی از ایشان همان شریف مرتضی است.

  بزرگان امامیه بر این کفر متفق نیستند،  صاحب (قوامع الفضول) می‌گوید: از ظاهر مرویات شیخ كليني و شيخ او علي بن ابراهيم قمي و احمد بن ابي طالب طبرسي صاحب (الاحتجاج) چنین برمی‏آید که معتقدند در قرآن زیاده و نقصان صورت گرفته است. بلکه از اكثر اخباریه و شیخ صدوق و محقق([10]).و بسیار دیگر از محققین شیعه انکار اين مسأله نقل شده است. ولی ظاهر قول صدوق این است كه قرآن جمع‏آوری شده توسط امير المؤمنين علی رضی الله عنه   حاوي اضافاتی بود که به منزله احادیث قدسی هستند نه قرآن.([11])

همچنین طبرسی در (فصل‏الخطاب) به این اختلاف  اشاره کرده و گسترده به ذکر کسانی پرداخته که معتقد به تحریف هستند،  سپس می‏گوید: شیعه در این باره آراء مختلف دارند،  ولی مشهورترین آن‏ها دو قول هستند:

*- كساني كه گفته‏اند در قرآن تغییر و نقصان بوجود آمده است،  سپس به ذکر مراجعی پرداخته که بر این عقیده هستند،  ولي نكته‏ي قابل توجه این‏که می‏خواهد در این زمینه آن‏قدر مبالغه کند که همه بزرگان شیعه را معتقد با این کفر معرفی گرداند،  بلكه در این زمینه کتاب‏هايي را معرفی کرده که وجود خارجی ندارند مانند (التحريف) یا (التبديل) و ادعا کرده که صاحبان آن کتاب‏ها بر آن اعتقاد هستند([12]) ولي شاید این کتاب‏ها در نقد و رد آراء شیعه به نسبت تحریف قرآن نوشته شده باشند،  و با تحریف نامشان وانمود کنند که موافق اعتقاد آن‏ها هستند.

*- سپس طبرسی می‏گوید: قول دوم این است که در قرآن هیچ‏گونه نقص و تحریفی صورت نگرفته،  بلکه جمیع آن‏چه بر پیامبر صلی الله علیه وسلم  نازل گشته امروزه در بین دفتین (دو طرف جلد قرآن) و در میان مردم وجود دارد،  و شیخ صدوق در عقايد خود و شریف مرتضی،  و بزرگ طایفه شيعه در (التبیان) بر این دیدگاه بوده‏اند،  اما در بین متقدمین کسی را نمی‏يابیم که موافق آنان باشد،  مگر افرادی که شیخ مفید به آن‏ها اشاره می‏کند (ظاهراً منظور صدوق و هم فکران او است).([13]) و مراد طبرسی از متقدمین ؛ اساتید و بزرگان امامی و رافضي،  یا اسلاف و پیشینیان اوست.

در ادامه نوری طبرسی می‏گوید: سپس این مذهب (انکار تحریف قرآن) در بین اصولیین ما شایع شده،  و حتی محقق کاظمی در شرح (الوافیه) حاكي است که بر سر عدم تحریف قرآن اجماع وجود دارد.([14]) سپس می‏كوشد ادعاي اجماع بر عدم تحریف قرآن را رد نماید،  تا بخش اعظم شیعه را موافق مذهب معرفي كند.

پس آیا می‏توان نتیجه گرفت که اثـنی‏عشریه بر این تفکر کفرآمیز متفق نیستند،  یا این‏که آنان همچنان‏که اشعری در مقالات الاسلامیین اشاره نموده دو رأی دارند یا،  همه بر قول تحریف متفق هستند،  ولي رأی دوم (انکار کردن تحریف قرآن) از روی «تقیه» بوده است،  در ادامه به مسئله اخیر خواهیم پرداخت.

 وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله و اصحابه الی یوم الدین.

سایت مهتدین

Mohtadeen.Com

--------------------------------------------------

([1])ـ مانند محمدجواد مغنیة:  در کتاب الشیعة فی المیزان:  ص14.

([2])ـ أوائل المقالات:  ص13.

([3])ـ الاعتقادات:  ص101ـ102.

([4])ـ التبیان:  1/3 و مجمع البیان:  1/31.

([5])ـ نگاه: ه:  التبیان:  1/3.

([6])ـ در جای دیگر می‏گوید: عده‏ای از امامیه منکر قول به تحریف قرآن شده‏اند( و می‏گویند نه هیچ سوره ونه هیچ آیه ونه هیچ کلمه‏ای از قرآن نقص نشده است نگاه: ه:  أوائل المقالات:  ص55. همان‏طونه كه در مبحث اجماع خواهيم دید در امر اجماع نابسامان هستند.

([7])ـ فصل الخطاب،  ورقه 111،  (نسخه خطی).

([8])ـ فصل الخطاب:  15،  (مخطوط)،  ص،  چ34.

([9])ـ شیخ إحسان إلهی ظهیر ضمن نقل این جریان تحدی می‏کند که نفری پنجم در میان شیعه پیدا نمی‏شود که با این چهار نفر ابراز عقیده کرده باشد. واجب است نکات زیر را ملاحظه کنیم:

اول: شیخ مفید گفته جماعتی از امامیه مخالف این کفر بوده اند(أوائل المقالات ص 55)،  آیا این اشاره است به مخالفت آن سه نفر(چون طبرسی در قرن ششم زیسته) یا منظورش تعداد بیش از این هستند؟ خصوصاً که واژه جماعت به تعداد زیاد اشاره دارد

ولی صاحب فصل الخطاب در این مورد تردید داشته و گفته: در میان قدماء کسی معروف نیست که موافق این باشد جز گفته‏ی مفید که گفته جماعتی از امامیه،  که ظاهراً منظورش صدوق و پیروان اوست(فصل الخطاب ص 33).

دوم: اوائل شیعه همه مخالف این بودند،  ولی گروهی این کفر را از زنادق بر گرفتند که به داخل تشکیلات شیعه نفوذ کرده‏بودند،  پس گفته‏ی نوری مبنی براین‏که در میان قدما کسی معروف نیست که آن‏ها با شد؛ ظاهراً دروغ است.

سوم: اشعری در مقالات الإسلاميين  انکار این افترای تحریف را به طايفه‏اي از شیعه نسب داده است،  و این اشاره است به این‏که فقط سه نفر نبوده‏اند(مقالات الإسلاميين: 1/ 119-120)  الشیعة و السنة،  ص124.

[10] - لقب محقق بر على محمد بن محمد بن الحسن الطوسي،  و على جعفر بن حسن ابن يحيى  (متوفاى سال 676ه‍(اطلاق می‏شود. أغابزرك/الأنوار الساطعة،  ص146

([11])ـ قوامع الفصول:  ص298.

([12])ـ نگاه: ه:  فصل الخطاب:  30ـ31.

([13])ـ فصل الخطاب:  ص33.

([14])ـ فصل الخطاب:  ص38.